Κοντά στο χωριό Λουσικό του Δήμου Καλαβρύτων, το Αυστριακό Αρχαιολογικό Ινστιτούτο έχει φέρει στο φως τη σπουδαία αρκαδική πόλη Λουσοί, ενώ οι ανασκαφικές εργασίες συνεχίζονται. Έχουν ανασκαφεί ο ναός της Αρτέμιδος Ημερησίας, χτίσμα του 3ου π.Χ. αιώνα, η αγορά της πόλης και αρκετές ιδιωτικές οικίες.
Τα ερείπια της πόλης των Αρχαίων Λουσών με το Ιερό της Αρτέμιδος Ημέρας
Την πραγματική θέση του ναού και της πόλης εντόπισε πρώτος ο αρχαιολόγος Γ. Παπανδρέου το 1886 παρόλο όμως που η ερευνά του ήταν εξαντλητική, περιορίστηκε στη συγκέντρωση φιλολογικών πηγών. Το 1898 και 1899 οι: w. Reichel και Α. Wilhelm ανασκάπτουν στο λόφο το ιερό. Η ανασκαφή αποκάλυψε τα θεμέλια του ναού και των κυριοτέρων οικοδομημάτων του ιερού, αλλά περιορίστηκε σ΄ αυτό και δεν επεκτάθηκε στην πόλη των Λουσών. Το 1981 το Αρχαιολογικό Αυστριακό Ινστιτούτο υπό την εποπτεία της Διευθύντριας κας Μητσοπούλου- Leon, ξανάρχισε την ανασκαφική έρευνα στο ιερό της Αρτέμιδας και συγκεκριμένα στο ναό, ενώ από το 2000 συνεχίστηκε υπό τη Διεύθυνση του Georg Ladstatter με σημαντικά αποτελέσματα για την πόλη και το ιερό της.
Το ιερό της Αρτέμιδος είναι σημαντικό και αποκαλυπτικό εύρημα ενώ η τοπική επιθετική ονομασία της («Ημέρα») σημαίνει «αυτή που ημερεύει τα πάντα».
Ο αρχαιολογικός χώρος των Λουσών είναι προσβάσιμος στο ευρύ κοινό.
Αρχαιολογικός Χώρος Λουσών
Από τις αρχές του 20ου αιώνα τις ανασκαφές διενεργεί το Αυστριακό Αρχαιολογικό Ινστιτούτο της Αθήνας, οι οποίες και
ανακάλυψαν την αρχαία πόλη, στην αγορά της οποίας έχουν έρθει στο φως ο δωρικός ναός της Αρτέμιδος Ημέρας ή Ημερασίας (της Άρτεμης που εξημερώνει), που κατασκευάστηκε στις αρχές του 3ου αιώνα π.Χ. αποτελούμενος από ένα κεντρικό ναό και πλάγιες στοές. Ο ναός περιλαμβάνει πρόναο, μεγάλο σηκό και άδυτο, έχει πρόσβαση από την ανατολική πλευρά και μέσω μιας πλάγιας θύρας από την νότια πτέρυγα. Το κτίσμα έχει χαρακτηριστικά κάτοψης Βασιλικής και παρουσιάζει ελάχιστα δωρικά στοιχεία ενός ναού.
Η περιοχή που περιβάλει την αρχαία πόλη έχει κηρυχθεί ως αρχαιολογικός χώρος.
Πηγές: www.depapoz.gr
www.kalavrita.biz