Τουριστική Πύλη Νομού Αχαΐας

Φράγκοι, Βενετοί, Ρωμαίοι, Βυζαντινοί, όλοι έβαλαν το… χεράκι τους στη δημιουργία της ιστορικής και αρχιτεκτονικής φυσιογνωμίας της Πάτρας. Το Αρχαίο Ωδείο της «το πιο αξιόλογο σ’ όλη την Ελλάδα μετά το Ηρώδειο» κατά τον Παυσανία, το Κάστρο της, ο παλιός Ναός του Αγίου Ανδρέα (1836 - 1843) μαρτυρούν το πέρασμα των αιώνων από την πρωτεύουσα της Αχαΐας, αποτελώντας κτίρια - αναγνώσματα οικιστικών μέσων και νοοτροπιών.  Αυτά όμως που σου κλείνουν το μάτι στο κέντρο της σύγχρονης Πάτρας, είναι τα νεοκλασικά κτίρια και οι στοές με τα οποία κοσμήθηκε η πόλη στα τέλη του 19ου αιώνα και τα οποία μαρτυρούν την τότε ευμάρειά της. Ο Ερνέστος Τσίλερ σχεδίασε τα υπέροχα νεοκλασικά κτίρια που συναντά κανείς στην πλατεία Γεωργίου (την κεντρική της πόλης), όπως το Δημοτικό Θέατρο «Απόλλων» (1871) και το κτίριο του Εμπορικού Συλλόγου που είναι αδύνατον να τα δεις και να μην τα θαυμάσεις. Όλες σχεδόν οι κεντρικές οδοί της Πάτρας, αλλά και η Άνω Πόλη είναι γεμάτες οικοδομικές «ανάσες» που προσφέρουν διώροφα διατηρητέα κτίρια (με υπέροχες οροφογραφίες, τοιχογραφίες και ακροκέραμα) αλλά και στοές και σκάλες. Ιδιαίτερου αρχιτεκτονικού ενδιαφέροντος είναι και ο Καθολικός Ναός του Αγίου Ανδρέα καθώς και ο Αγγλικανικός Ναός της Πάτρας.
Συγκεκριμένα να σημεία της πόλης που πρέπει κάποιος να επισκεφθεί είναι:  

• Δημοτικό Θέατρο Απόλλων (1871), στην πλατεία Γεωργίου, έργο του Ερνστ Τσίλλερ, αποτελεί επίκεντρο της πολιτιστικής ζωής της Πάτρας καθώς φιλοξενεί πληθώρα πολιτιστικών εκδηλώσεων.
  
    
• Παλιό Δημοτικό Νοσοκομείο Πατρών (1857), στην Πλατεία Κορυλλού 2, έργο του Δανού αρχιτέκτονα Ch. Hansen, λειτούργησε σαν νοσοκομείο από το 1872 έως το 1973. Φιλοξενούνται πολιτιστικές εκδηλώσεις (συναυλίες, παραστάσεις, εκδηλώσεις λόγου) αξιοποιώντας έτσι το κτιριακό σύνολο και αναδεικνύοντας την αισθητική και μνημειακή του αξία ενώ λειτουργέι και ως κέντρο τεχνών. 
   
• Δημαρχείο (1880), στην Μαιζώνος 108, ένα κτίριο επιβλητικό, η όψη του οποίου βρίσκεται στην οδό Μαιζώνος και εκτίνεται από την γωνία με την οδό Παντανάσσης έως την γωνία με την οδό Βότση. Ξεχωρίζει για την επιβλητική του είσοδο τους μαρμάρινους εξώστες και την διακόσμηση της όψης με κορνίζες και γλυπτό διάκοσμο.
     
• Οικία Παπαγιάννη, έργο του αρχιτέκτονα Έρνστ Τσίλλερ και χτίστηκε το 1972. Είναι τριώροφο κτίριο που βρίσκεται στην ανατολική πλευρά της πλατείας βασ. Γεωργίου Α΄, διαθέτοντας τρεις όψεις μία επί της οδού Γεροκωστοπούλου και τις δύο άλλες επί της Κανακάρη και της πλατείας όπου στο ισόγειο διαμορφώνονται στοές με τοξωτά ανοίγματα.
   
  
   
• Οικία Θωμόπουλου, έργο του αρχιτέκτονα Έρνστ Τσίλλερ και χτίστηκε το 1870. Είναι τριώροφο γωνιακό κτίριο, στην βόρεια πλευρά της πλατείας βασ. Γεωργίου Α΄, που έχει στοές με τοξωτά ανοίγματα και στις δύο όψεις, χαρακτηριστό δείγμα αστικής νεοκλασικής κατοικίας του 19ου αιώνα.
  
  
   
• Οικία Τζίνη, χτίστηκε το 1832, σύμφωνα με την χρονολογία που αναγράφεται στο υπέρθυρο της εισόδου του κτιρίου. Βρίσκεται στη συμβολή των οδών Αγίου Νικολάου και Μαιζώνος και αποτελεί ένα από τα λίγα εναπομείναντα δείγματα πρώιμης αρχιτεκτονικής των Πατρών, των πρώτων μεταεπαναστατικών χρόνων.
     
  
   
• Οικία Κρεμμύδη, χτίστηκε το 1840 περίπου.Βρίσκεται στη συμβολή των οδών Αγίου Νικολάου και Μαιζώνος και είναι μοναδικό δείγμα πρώιμου αστικού μεγάρου της μεταεπαναστατικής περιόδου. Είναι τριώροφο κτίριο με στοά με τοξωτά ανοίγματα στο ισόγειο, που στηρίζεται σε πέτρινες τετράγωνες κολώνες. 
  
   
  
   
• Οικία Περιβολαρόπουλου, βρίσκεται στην συμβολή των οδών Μαιζώνος και Αγίου Νικολάου. Είναι διώροφο κτίριο νεοκλασικού ύφους χτισμένο στο τέλος του 19ου αιώνα, με ισόγεια στοά στο πεζοδρόμιο της οδού Αγίου Νικολάου, η οποία στηρίζεται σε μαρμάρινους ιωνικού ρυθμού κίονες και φέρει ζωγραφική διακόσμηση στην οροφή της. Έχει εντυπωσιακή είσοδο με μαρμάρινο κλιμακοστάσιο που οδηγεί στον όροφο ο οποίος διατηρεί την ζωγραφική διακόσμηση των οροφών του, τυπικό δείγμα των νεοκλασικών μεγάρων της εποχής του.
   
• Οικία Πραπόπουλου, χτίστηκε στα τέλη του 19ου αιώνα και βρίσκεται στη συμβολή των οδών Αγίου Νικολάου και Κορίνθου. Είναι διώροφο κτίριο με στοές στο ισόγειο των όψεών του, του οποίου η μορφολογία διαφοροποιείται από τον νεοκλασικισμό, ενσωματώνοντας στοιχεία νεομπαρόκ ύφους, που το κάνουν να ξεχωρίζει σαν κτίριο της εποχής του. Αποτελεί ένα ξεχωριστό δείγμα της αρχιτεκτονικής της Πάτρας του 19ου αιώνα, που διαφοροποιείται από το πνεύμα του νεοκλασικισμού χρησιμοποιώντας με εκλεκτικό τρόπο στοιχεία από την ευρωπαϊκή αρχιτεκτονική της εποχής.
   
• Οικία Γαλανόπουλου, βρίσκεται στην άνω πόλη των Πατρών, επί της οδού Παλαιών Πατρών Γερμανού, στην πλατεία Αγίου Γεωργίου. Είναι διώροφη κατοικία με κήπο στο πλάι και το πίσω μέρος, η οποία χτίστηκε το 1924 σε σχέδια του Αλέξανδρου Χατζηλιάκου. Αποτελεί χαρακτηριστικό δείγμα αστικής κατοικίας του μεσοπολέμου, με εκλεκτικιστικό ύφος, όπου έχουν ενσωματωθεί στοιχεία άρτ-ντεκώ.
   
• Οικία Γκολφινόπουλου, χτίστηκε το 1917 στη δυτική πλευρά της πλατείας Ψηλών Αλωνίων, στην συμβολή με την οδό Μεσολογγίου. Είναι διώροφο κτίριο με εκλεκτικιστικό ύφος καθώς στην κλασική διαμόρφωση των όψεών του ενσωματώνει στοιχεία και από ρεύματα όπως η άρτ νουβώ. Ξεχωριστό στοιχείο είναι η κυκλική διαμόρφωση του γωνιακού τμήματος του κτιρίου το οποίο απολήγει σε θόλο καλυμμένο με μεταλλικά ελάσματα, που του προσδίδει έναν ιδιαίτερο χαρακτήρα και χάρη.
   
• Δικαστικό Μέγαρο Πατρών είναι έργο του αρχιτέκτονα Π.Δ. Καραθανασόπουλου, άρχισε να χτίζεται το 1926, ενώ τα εγκαίνιά του έγιναν την 1/10/1931. Είναι ένα περίοπτο μέγαρο που καταλαμβάνει το οικοδομικό τετράγωνο που ορίζεται από τις οδούς Κορίνθου, Γούναρη, Μαιζώνος και Κανάρη, με την διαμόρφωση μικρού αίθριου στο εσωτερικό του. Υιοθετεί στοιχεία του κλασικισμού με κιονόκρανα, κορνιζώματα, θυρώματα, κλπ, κάνοντας έτσι «διάλογο» με τα παλαιότερα νεοκλασικά της πόλης, διαφοροποιούμενο όμως με το επιβλητικό όγκο και την κλίμακά του.
   
• Παλαιός ναός του Αγίου Ανδρέου, χτίστηκε μεταξύ 1836 και 1843 στον χώρο όπου υπήρχαν τα ερείπια του παλαιότερου ναού, που υπήρχε από την εποχή των Ενετών και καταστράφηκε από του τουρκαλβανούς το 1770, στα Ορλοφικά. Είναι τρίκλιτη βασιλική που έχει προστώο με πέντε τοξωτά ανοίγματα στην όψη της, έργο του αρχιτέκτονα Λύσανδρου Καυταντζόγλου. Ήταν ο πρώτος ναός που οικοδομήθηκε στην μεταεπαναστατική Πάτρα και διετέλεσε Μητρόπολη της πόλης για την περίοδο 1845-1856.  Η αγιογράφηση των οροφών του ναού που παραπέμπουν στις αντίστοιχες δυτικοπρεπείς των Επτανήσων και απεικονίζουν ολόσωμους τους πατριάρχες της Παλαιάς Διαθήκης και τους Αγίους της Εκκλησίας μεταξύ των οποίων και τον Άγιο Ανδρέα στον οποίο είναι αφιερωμένος ο ναός. Στη βόρεια υψώνεται το πέτρινο κωδωνοστάσιο που κατασκευάστηκε στα τέλη του 19ου αιώνα σε αντικατάσταση του αρχικού ξύλινου.
   
• Νέος ναός του Αγίου Ανδρέου, βρίσκεται παραπλεύρως του παλαιού και η απόφαση της οικοδόμησής του πάρθηκε στις αρχές του 20ου αιώνα. Έργο του Γάλλου αρχιτέκτονα Αιμ. Ρομπέρ ξεκίνησε η θεμελίωσή του το 1908 και εγκαινιάστηκε στις 26 Σεπτεμβρίου 1974. Άρχίζει να διακοσμείται με αγιογραφίες που ακολουθούν το Βυζαντινό ύφος, ώστε να γίνει ένα λαμπρό εκκλησιαστικό μνημείο, το οποίο μαζί με τον ιστορικό παλαιό ναό, αποτελούν πόλος έλξης χιλιάδων προσκυνητών από κάθε γωνιά της Ελλάδας αλλά και από όλο τον κόσμο.
   
• Ναός του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου, βρίσκεται στην οδό Μαιζώνος, στην καρδιά της Πάτρας και είναι ο μητροπολιτικός ναός της πόλης. Η θεμελίωσή του έγινε το 1842 και εγκαινιάστηκε το 1846, ενώ ολοκλήρωση του κτιρίου έγινε το 1856. Σημαντικά έργα τέχνης είναι και τα ξυλόγλυπτα στοιχεία του ναού, όπως ο άμβωνας, οι πόρτες του ιερού, οι μπρούτζινοι πολυέλαιοι, κ.α. έργα σημαντικών τεχνιτών του 19ου και των αρχών του 20ου αιώνα και δωρεές παλαιών ευσεβών Πατρινών οικογενειών.
   
• Ναός της Παντάνασσας, στην οδό Αλ. Υψηλάντου και Παντανάσσης, έργο του αρχιτέκτονα Αθανάσιου Φρεαρίτη και του Λύσανδρου Καυταντζόγλου και αποτελεί ένα από τα λαμπρά δείγματα της νεοκλασικής ναοδομίας του 19ου αιώνα.Είναι ο δεύτερος αφιερωμένος στην Παναγία στην πόλη των Πατρών, θεμελιώθηκε το 1857 και εγκαινιάστηκε στις 30 Αυγούστου του 1859. Το εσωτερικό του λαμπρύνεται από πολλά άλλα αφιερώματα μεγάλης καλλιτεχνικής και ιστορικής αξίας, δωρεές επιφανών οικογενειών της Πάτρας αλλά και απλών ευλαβών πολιτών.
   
• Ναός του Παντοκράτορα, βρίσκεται στην άνω πόλη στην οδό Παντοκράτορος και είναι το παλαιότερο εν λειτουργία χριστιανικό μνημείο της Πάτρας. Εκκλησιαστικό μνημείο με βυζαντινές καταβολές, είναι τρίκλιτη βασιλική με τρούλους, με τον κεντρικό τρούλο να στηρίζεται σε τέσσερα σφαιρικά τρίγωνα, ενώ στα ανατολικά και δυτικά υπάρχει από ένα τεταρτοσφαίριο για την ανάληψη των φορτιών. Έχει χτιστεί στην θέση του ναού του Ολυμπίου Διός της αρχαίας Αγοράς των Πατρών και μετατράπηκε σε Οθωμανικό Τέμενος (Τζαμί) κατά την διάρκεια της Τουρκοκρατίας.
   
• Ναός του Αγίου Νικολάου, βρίσκεται στη συνοικία του Βλατερού, στην Πάτρα, στο πάνω μέρος της ομώνυμης οδού. Ο σημερινός ναός χτίστηκε γύρω στα 1890, στη θέση παλαιότερου ναού οποίος σύμφωνα με ιστορικές μαρτυρίες υπήρχε στην περιοχή από τον 18ο αιώνα. Είναι βασιλική νεοκλασικού ύφους με ένα κωδωνοστάσιο στη νότια πλευρά του και αποτελεί ενοριακό ναό της συνοικίας.
   
• Αγγλικανικός ναός του Αγίου Ανδρέου, βρίσκεται σε οικόπεδο, που παραχωρήθηκε στα μέλη της Αγγλικής κοινότητας της Πάτρας, στην συμβολή των οδών Αγίου Ανδρέου και Καρόλου. Το αρχιτεκτονικό ύφος του ναού ακολουθεί τα αγγλικανικά πρότυπα, δανειζόμενος στοιχεία από αντίστοιχους ναούς της Αγγλίας, έχει επιμελημένη κατασκευή από εμφανή λιθοδομή με επεξεργασμένα αρχιτεκτονικά μέλη. Έχει στεγασμένη είσοδο νεογοτθικού ύφους από την ανατολική πλευρά του ναού, ενώ ξεχωρίζει το κωδωνοστάσιο που προβάλει από το μέσο της δυτικής πλευράς του.
   
• Καθολικός Ναός του Αγίου Ανδρέου που ανήκει στο Ρωμαιοκαθολικό δόγμα, βρίσκεται στην οδό Μαιζώνος, κοντά στην πλατεία βασ. Όλγας, και εξυπηρετεί τις θρησκευτικές ανάγκες της πολυπληθούς καθολικής κοινότητας της Πάτρας. Το αρχιτεκτονικό ύφος του ναού ακολουθεί το δυτικό Ιταλικό ύφος, με λιτή πρόσοψη, όπου ξεχωρίζει στο κέντρο της το κωδωνοστάσιο. Στο ναό υπάρχουν και δύο παράπλευρα θυσιαστήρια, αφιερωμένα στην Παναγία της Καρμήλου και στον Άγιο Ιωσήφ.
   
• Το κτίριο καταστημάτων Β. Μαραγκόπουλου βρίσκεται στην οδό Αγίου Ανδρέου και καταλαμβάνει το δυτικό μέτωπο του οικοδομικού τετραγώνου μεταξύ των οδών Δ. Βότση και Φιλοποίμενος. Το λαμπρό αυτό κτίριο το οποίο στην εποχή του αποτέλεσε το πολυτελέστερο εμπορικό κατάστημα έχει χτιστεί γύρω στα 1915 και αποτελεί ένα λαμπρό δείγμα εκλεκτικιστικής αρχιτεκτονικής των πρώτων δεκαετιών του 20ου αιώνα, με πολλά μορφολογικά στοιχεία ύφους άρτ νουβώ. Ξεχωριστό στοιχείο του κτιρίου είναι η κυκλική διαμόρφωση του γωνιακού τμήματος που βρίσκεται στη γωνία με την οδό Δ. Βότση, το οποίο απολήγει σε θόλο καλυμμένο με μεταλλικά ελάσματα, που του προσδίδει έναν ιδιαίτερο χαρακτήρα και χάρη.
   
• Τα Δημοτικά Σφαγεία βρίσκονται στη νότια πλευρά της πόλης, επί της Ακτής Δυμαίων, στη θέση «Κρύα» Ιτεών. Το κτιριακό συγκρότημα των Δημοτικών Σφαγείων κατασκευάστηκε το 1903 και είναι έργο του αρχιτέκτονα Γεώργιο Λυκούδη. Καταλαμβάνει έκταση περίπου 20 στρεμμάτων, όπου δεσπόζει ένα μεγάλο κεντρικό με άλλα μικρότερα που στέγαζαν βοηθητικούς χώρους και γραφεία. Τα κτίρια έχουν ιδιαίτερο αρχιτεκτονικό ενδιαφέρον, είναι κατασκευασμένα από λαξευτή ανεπίχριστη πέτρα, με ανοίγματα που πλαισιώνονται από λίθινες ταινίες και ακμές που κοσμούνται από μεγάλους ακρογωνιαίους λίθους. Οι δίρριχτες και τετράρριχτες κεραμοσκεπές προεξέχουν περιμετρικά και στηρίζονται σε ξύλινα φουρούσια.
   
• Παλαιά Τούρκικα Λουτρά – Χαμάμ, βρίσκεται στην άνω πόλη της Πάτρας στην οδό Μπουκαούρη αρ.29, στη συμβολή με την οδό Παντοκράτορος. Η κατασκευή του ανάγεται στον 17ο αιώνα, καθώς συμπεριλαμβάνεται στα τρία Χαμάμ που ο Εβλιγιά Τσελεμπή, Τούρκος περιηγητής, αναφέρει ότι επισκέφτηκε, μαζί με εκείνο του εξωτερικού προτειχίσματος και ένα τρίτο στη νοτιοδυτική πλευρά του Κάστρου , όπου τοποθετείται και το Μπεζεστένι – τούρκικη αγορά της Πάτρας. Σώζεται το θερμό τμήμα, με τα δύο ιδιαίτερα δωμάτια. Πρόκειται για έναν ορθογώνιο χώρο, διαστάσεων 6,40 Χ3,80 μ. που στο κέντρο του στεγάζεται με θόλο, το ύψος του οποίου μέχρι το κλειδί φτάνει τα 5,10 μ. Οι δύο θερμές αίθουσες είναι τετράγωνες και καλύπτονται από ημισφαιρικούς θόλους με χαμηλά τριγωνικά λοφία. Οι είσοδοι στους χώρους γίνονται μέσω τοξωτών ανοιγμάτων. Πίσω τους βρίσκεται η δεξαμενή και ο χώρος της εστίας. Το Χαμάμ είναι αξιοσημείωτο ότι ποτέ δεν έπαψε να λειτουργεί και σήμερα συνεχίζει να προσφέρει τις ευεργετικές υπηρεσίες του σε όσους το επισκεφτούν.
   
• Πλατεία Γεωργίου Α΄, είναι η κεντρική πλατεία της Πάτρας. Δημιουργήθηκε επί κυβερνήτη Καποδίστρια και με το σχέδιο που συνέταξε ο απεσταλμένος του κυβερνήτη Σταμάτης Βούλγαρης το 1829. Το σχέδιο απέβλεπε στην δημιουργία της Πάτρας από την αρχή, αφού η πόλη είχε καταστραφεί εξ ολοκλήρου κατά την επανάσταση. Το σχέδιο περιελάμβανε ανάπτυξη της νέας πόλης δίπλα στην παλιά με κάθετους και οριζόντιους δρόμους και νέες μεγάλες πλατείες. Κατά καιρούς έχει αλλάξει πολλές ονομασίες. Ξεκίνησε ως Δημοκρατίας, άλλαξε σε Καλαμογδάρτη, Όθωνος, Κεντρική, Θωμόπουλου, Εθνική, Παλλιγενεσίας και από το 1863 Γεωργίου Α΄. Το 1875 τοποθετήθηκαν τα δύο συντριβάνια που υπάρχουν και σήμερα, τα οποία παραγγέλθηκαν στην Ιταλία. Αποτελεί το κέντρο των καρναβαλικών εκδηλώσεων και είναι τόπος πολιτικών συγκεντρώσεων και συναυλιών. 
   
• Πλατεία Υψηλών Αλωνίων, είναι η γνωστότερη περιοχή της Πάτρας στο κέντρο της πόλης, μια από τις μεγαλύτερες και ομορφότερες πλατείες στην Ελλάδα. Αποτελεί το επίκεντρο των εκδηλώσεων των Ανθεστηρίων της Πρωτομαγιάς για την Πάτρα, ενώ πολλές εκδηλώσεις του Πατρινού Καρναβαλιού λαμβάνουν χώρα στην πλατεία αυτή. Έχει θέα προς το λιμάνι, πανύψηλους φοίνικες και αμέτρητους θαμώνες. Εδώ βρίσκεται το ηλιακό ρολόι, το άγαλμα του Παλαιών Πατρών Γερμανού, πρωτεργάτη της Επανάστασης του 1821, να ευλογεί την Πάτρα βρίσκεται στη δυτική πλευρά της πλατείας, και η προτομή του Κωστή Παλαμά. Η ονομασία της πλατείας προέκυψε από την παλαιότερη χρήση της ως αλώνι για σταφίδες, που βρισκόταν ψηλότερα από τις σταφιδαμπέλους.
   
• Πλατεία Όλγας, φέρει το όνομα της γυναίκας του βασιλιά Γεωργίου Α΄. Λεγόταν πλατεία Ομονοίας. Βρίσκεται επί των οδών Μαιζώνος και Αράτου, Ρήγα Φερραίου και Κολοκοτρώνη. Σύμφωνα με το αρχικό πολεοδομικό σχέδιο προοριζόταν για αγορά δημητριακών, κατόπιν όμως δενδροφυτεύθηκε και ονομάστηκε «Της βασίλισσας το περιβόλι». Σήμερα αυτή η πλατεία έχει μετονομασθεί σε πλατεία «Εθνικής Αντίστασης». Ο ίσκιος που τα δέντρα της προσφέρουν ελκύουν τους κατοίκους και επισκέπτες τους θερινούς μήνες για διασκέδαση και δροσιά.
   
• Πλατεία Τριών Συμμάχων είναι μικρή και βρίσκεται στο τέλος της Αγίου Νικολάου και μπροστά από την κεντρική προβλήτα. Είναι το πρώτο σημείο που βλέπουν όσοι φτάνουν στο λιμάνι ακτοπλοϊκώς.
  
   
• Πλακόστρωτη οδός Τριών Ναυάρχων σχηματίζει μια τεράστια πλατεία- ίσως τη μεγαλύτερη της πόλης- κατά μήκος της οποίας βρίσκονται πλήθος εστιατορίων. Καταλήγει κάτω από τα Ψηλαλώνια και τις σκάλες Τριών Ναυάρχων, εκεί όπου βρίσκεται το αρχαίο τείχος της πόλης. Μέχρι πριν λίγα χρόνια επάνω στο τείχος είχαν εντοπιστεί 3 δέστρες- γεγονός που ενισχύει την άποψη πως η θάλασσα έφτανε ώς εδώ.
  
   
• Πλατεία Αγίου Γεωργίου (ή 25ης Μαρτίου ), βρίσκεται απέναντι από το Αρχαίο Ωδείο της Πάτρας και πρόκειται για την ιστορική πλατεία όπου οι αχαιοί αγωνιστές μαζί με τον Π. Πατρών Γερμανό ορκίστηκαν να δοθούν ολόψυχα στον αγώνα και να κερδίσουν την "λευτεριά ή τον θάνατο".