Αίγιο

Ο Γερμανός αρχιτέκτονας Ερνέστος Τσίλερ έβαλε τη σφραγίδα του σε ναούς της πόλης του Αιγίου. Σε δικά του σχέδια, είναι χτισμένοι ο Ναός της Παναγίας της Φανερωμένης και ο Ναός των Εισοδίων της Θεοτόκου. Πολλά είναι τα νεοκλασικά κτίρια που αντανακλούν την οικοδομική άνθηση της πόλης του Αιγίου την εποχή της παραγωγής και εμπορίας σταφίδας. Η Δημοτική αγορά όπου σήμερα στεγάζονται το Αρχαιολογικό μουσείο και το Μέγαρο Παναγιωτόπουλου είναι κτίρια άψογης αισθητικής και αρχιτεκτονικής αξίας. Αλλά και η δωδεκάκρουνη βρύση στην παραλία του Αιγίου αξίζει το θαυμασμό σας. Πίσω από αυτή, βρίσκεται και το πλατάνι του Παυσανία.
Σημαντικά διατηρητέα κτήρια

Το Μέγαρο του Παναγιωτόπουλου είναι τριώροφο μεγάλο νεοκλασικό, κτίσμα του 1857-1860 σε σχέδια του Παναγιώτη Κάλκου. Στο εσωτερικό του διαθέτει θαυμάσιες τοιχογραφίες σε όλους τους τοίχους και τις οροφές πομπηιανού στυλ. Βρίσκεται στη συμβολή των οδών Μητροπόλεως και Παναγιωτόπουλου.
Το Αρχαιολογικό Μουσείο (Παλαιά Δημοτική Αγορά, έργο του Ερνέστου Τσίλλερ, κτίσμα του 1890), αποτέλεσε για δεκαετίες την κεντρική αγορά της πόλης. Λόγω της ασυμμετρίας του οικοπέδου, επιχείρησε μία πιο ελεύθερη αρχιτεκτονική σύνθεση εγκαταλείποντας την αυστηρή συμμετρία. Ιδιαίτερα στοιχεία του κτιρίου είναι η κεντρική είσοδος με το αέτωμα, ο πύργος στην απάνω γωνία, τα φατνώματα του γείσου και η ζωγραφική διακόσμηση στα θωράκια της πάνω ζώνης στης πρόσοψη. Λειτούργησε σαν δημόσια αγορά μέχρι τη δεκαετία του `70 οπότε και εγκαταλείφθηκε.
Σήμερα μετά από την αποκατάστασή της από το Υπουργείο Πολιτισμού, που ανέδειξε τον αρχιτεκτονικό της πλούτο, στεγάζει το Αρχαιολογικό Μουσείο του Αιγίου, όπου εκτίθενται αρχαιολογικά ευρήματα από την περιοχή, που αρχίζουν από τη νεολιθική περίοδο και φτάνουν μέχρι τους ελληνιστικούς χρόνους.
Το Δημαρχειακό Μέγαρο, χτίστηκε στο τέλος του 19ου αιώνα, αρχικά χρησιμοποιήθηκε ως κατοικία, ενώ αργότερα στέγασε το υποκατάστημα της Εθνικής Τράπεζας, το διοικητήριο των Ιταλικών Δυνάμεων Κατοχής, την περίοδο 1941-43 και την Χωροφυλακή. Το 1983-85 αποκαταστάθηκε και στεγάζει το Δημαρχείο του Αιγίου, αποτελώντας ένα σημαντικό αρχιτεκτονική μνημείο.
Ο Πύργος των Υψηλών Αλωνίων (κτίσμα νεογοτθικού ρυθμού του 1900)
Το Παλαιό Νοσοκομείο (σημερινό Πολιτιστικό κέντρο),
Η Δημοτική Βιβλιοθήκη (Παλαιό Γυμνάσιο), χτίστηκε στα τέλη του 19ου αιώνα και είναι ένα από τα σημαντικότερα δημόσια κτίρια της πόλης. Έχει νεοκλασικό ύφος και διακρίνεται για την αρμονία και την συμμετρία στις αναλογίες του, με κλασικό σχεδιασμό της τριμερούς κυρίας όψης, της οποίας η αετωματική επίστεψη στους πλάγιους άξονες προσδίδει μνημειακό χαρακτήρα.
Το κτήριο του Ιστορικού και Λαογραφικού Μουσείου. Παλαιό 4ο Δημοτικό Σχολείο. Πέτρινο κτήριο που η οικοδόμησή του ανάγεται στα πρώτα μετεπαναστατικά χρόνια. Αρχικά ήταν οικία του πρώτου δημάρχου Αιγίου Αναστασίου Λόντου.
Το κτήριο του Γατείου κληροδοτήματος (Σημερινό Ταχυδρομείο, σε σχέδιο του Ερνέστου Τσίλλερ, με μπαρόκ γύψινες διακοσμήσεις στο εσωτερικό του β΄ ορόφου, κτήριο των αρχών της δεκετίας του 1910).
Η Έπαυλη Χρυσανθόπουλου (Στους Αγίους Αποστόλους, πέτρινη οικία της εποχής της Τουρκοκρατίας).
Το αρχοντικό του Γ. Σ. Μεσσηνέζη (οδός Δεσποτοπούλων) είναι ένα από τα πρώτα νεοκλασικά μέγαρα του Αιγίου και χτίστηκε τα πρώτα μεταεπαναστατικά χρόνια. Το 1833, φιλοξενήθηκε στο αρχοντικό ο βασιλιάς Όθωνας, όταν επισκέφτηκε το Αίγιο, αλλά εκτός από κατοικία στέγασε και το υποκατάστημα του Ταχυδρομικού Ταμιευτηρίου, και για την περίοδο 1971-85 το Δημαρχείο της πόλης. Σήμερα έχει αποκατασταθεί και αποτελεί από τα αρχιτεκτονικά κοσμήματα του Αιγίου.
Η Βίλα Ηλιόπουλου στη Δεξαμενή
Η Παναγία η Φανερωμένη είναι ο μητροπολιτικός ναός του Αιγίου και χτίστηκε στη θέση παλαιότερου ο οποίος καταστράφηκε από σεισμό το 1861. Ο ναός είναι σταυροειδής με τρούλο, αποτελεί έργο του αρχιτέκτονα Έρνστ Τσίλλερ και συνδυάζει το νεορομαντικό με το βυζαντινό ύφος. Το εσωτερικό του ναού κοσμείται με αγιογραφίες του σημαντικού ζωγράφου Κωνσταντίνου Φανέλη και αποτελεί ένα ξεχωριστό μνημείο με ιδιαίτερη θρησκευτική και καλλιτεχνική αξία.
Ο ναός των Εισοδίων της Θεοτόκου του Αιγίου, χτίστηκε το 1893 και είναι έργο του αρχιτέκτονα Έρνστ Τσίλλερ.
Είναι σταυροειδής με τρούλο και συνδυάζει το νεορομαντικό με το βυζαντινό ύφος. Ιδιαίτερα μορφολογικά στοιχεία είναι οι περίτεχνες κεραμοπλαστικές διακοσμήσεις στη βάση του τρούλου και στα γείσα της στέγης. Ο ναός των Εισοδίων είναι ένα από τα σημαντικότερα μνημεία του Αιγίου και πρόκειται να αποκατασταθεί με τις φροντίδες του Υπουργείου Πολιτισμού, καθώς έχει υποστεί αλλοιώσεις και φθορές από τον σεισμό του 1995.
Ναός Παναγίας Τρυπητής (Ζωοδόχος Πηγή), Πολιούχος του Αιγίου, είναι χτισμένη σε βράχο πάνω από το λιμάνι, στο πρανές που χωρίζει την απάνω από την κάτω πόλη, στο σημείο όπου κατά την παράδοση, σε μία τρύπα του βράχου κάποιος ναυαγός, το 1650, βρήκε την εικόνα της Παναγίας, η οποία αποδίδεται στον Ευαγγελιστή Λουκά. Ο ναός είναι διώροφο κτίριο νεοκλασικού ύφους με εκλεκτικιστικές τάσεις, μορφή την οποία πήρε στο δεύτερο μισό του 19ου αιώνα. Ιδιαίτερο αρχιτεκτονικό στοιχείο είναι η διπλή μαρμάρινη κλίμακα, που οδηγεί στο ναό, η οποία ολοκληρώθηκε το 1870.

και πολλά άλλα ιδιωτικά κυρίως κτήρια που ο αριθμός τους υπερβαίνει τα 50, στις οδούς Εισοδίων, Αγίου Ανδρέου, Ανδρέου Λόντου, Δεσποτοπούλων, γύρω από την κεντρική πλατεία και αλλού.